IKwaZulu-Natali

Mayelana Wikipedia
(Redirected from KwaZulu Natal)

iKwaZulu-Natali (IsiNgisi: KwaZulu-Natal; Template:Lang-Zulu; isiBhunu: KwaZoeloe-Natal) yisifundazwe saseNingizimu Afrika. Lesifundazwe sinamaphethelo nezifundazwe ezintathu zaseNingizimu afrika futhi sinamaphethelo namazwe amathathu okuyi Mozambiki, iseSwazini kanye ne Lesotho.

iKwaZulu-Natali(ngesiZulu)

ibheji lesifundazwe

Indawo yesifundazwe eNingizimu Afrika
Izwe

INingizimu Afrika

Isiqubulo "Masisukume Sakhe"
"Let Us Rise and Build"
Idolobha elikhulu iTheku
Ubukhulu bendawo 94.361 km²
Inani labantu (ngo-2011) 10,267,300[1]
Inani labantu (ngo-2017) 11,060,000
Izilimi[1]
Izinhlanga[1]
Isiqongo Pietermaritzburg (c.1994)
UNdunankulu
Nomusa Dube-Ncube (ANC)
Iwebhusayithi www.kwazulunatal.gov.za Archived 2007-12-22 at the Wayback Machine.

Lesifundazwe sasungulwa ngonyaka ka-1994, ngenkathi kuhlanganiswa isifundazwe samaBhunu iNatali kanye nesizwe samaZulu iKwaZulu. Inhloko-dolobha yeKwaZulu-Natali umGungundlovu, kodwa idolobha elikhulu kunawo wonke kulesifundazwe iTheku.[2]

Iningi labantu abahlala kulesifundazwe AmaZulu, futhi lesifundazwe saziwa eNingizimu Afrika nasemhlabeni wonke jikelele njenge khaya lamaZulu. IKwaZulu-Natali isogwini olusempumalanga.[3]

Lesifundazwe siyindabuko futhi nekhaya labantu abanjengo; Albert Luthuli, umuntu wokuqala onsundu ophuma ezwenikazi le-Afrika owanikezwa i-Nobel Peace Prize ngonyaka ka-1960; Pixley ka Isaka Seme, umuntu wokuqala onsundu eNingizimu Afrika owaba ngu-mmeli, waphinda wasungula iqembu lezepolitiki okuyilona elikhulu kunawo wonke eNingizimu Afrika i-African National Congress (ANC); John Langalibalele Dube, uhulumeni wokuqala weqembu le ANC; Harry Gwala ilunga le ANC kanye neqhawe lomzabalazo elalwela futhi lakhankasela amalungelo abantu abansundu baseNingizimu Afrika; Mangosuthu Buthelezi, umuntu owasungula iqembu lezepolitiki Inkatha Freedom Party (IFP); Jacob Zuma, owayenguMongameli wezwe laseNingizimu Afrika kanye no Shaka Zulu, inkosi eyahlanganisa isizwe yamaZulu.

Amaphethelo[hlela | Hlela umthombo]

iKwaZulu-Natali inamaphethelo namazwe amathathu okuyi Mozambiki, iseSwatini kanye ne Lesotho kulezindawo;

  • Isifundazwe seMaputo (eMozambiki)
  • Esigodini seLubombo (eSwatini)
  • Esigodini seShiselweni (eSwatini)
  • Esigodini seMokhotlong (oSotho)
  • Esigodini seThaba-Tseka (oSotho)
  • Esigodini seQacha's Nek (oSotho)

eNingizimu Afrika lesifundazwe sinamaphethelo nalezifundazwe;

Izilimi[hlela | Hlela umthombo]

Ulimi olukhunyulwa kakhulu kunazo zonke izilimi kulesifundazwe IsiZulu kulandele IsiNgisi kugcine ngesiXhosa. Lezilimi; IsiBhunu, IsiSuthu, kanye nesiSwazi ziyakhulunywa kulesifundazwe kodwa abantu abazikhulumayo bancane.

Izilimi ezikhulunywa kakhulu KwaZulu-Natali
     IsiBhunu      IsiNgisi      IsiXhosa      IsiZulu      IsiSuthu      IsiSwazi      Alukho ulimi oludlula ezinye izilimi

Imfundo[hlela | Hlela umthombo]

Amanyuvesi[hlela | Hlela umthombo]

Amanyuvesi amakhulu kulesifundazwe;

  • University of KwaZulu-Natal
  • Durban University of Technology
  • University of Zululand
  • Mangosuthu University of Technology

Ezemidlalo[hlela | Hlela umthombo]

Imicimbi emikhulu yezemidlalo eyenzeka kwisifundazwe saKwaZulu-Natali;

  • Midmar Mile, umcimbi wokubhukuda.
  • Dusi Canoe Marathon, umcimbi womjaho wezikebhe oqala eMgungundlovu uphele eThekwini.
  • Durban July, umjaho wamahhashi owenzeka nyaka nonyaka e-Greyville Racecourse eThekwini. Lomjaho iwona omkhulu kunayo yonke imjaho yamahhashi eNingizimu Afrika.
  • Comrades Marathon, umjaho omkhulu kunayo yonke eNingizimu Afrika. Ibanga lalomjaho lihlanganisa uMgungundlovu neTheku.

Imithombo[hlela | Hlela umthombo]

  1. 1.0 1.1 1.2 Census 2011: Census in brief (PDF). Pretoria: Statistics South Africa. 2012. ISBN 9780621413885.
  2. "Durban - Britannica". britannica.com. Kulandwe ngomhlaka 2020-03-25.
  3. "KwaZulu Natal". kwazulunatal-info.com. Kulandwe ngomhlaka 2020-03-25.[dead link]


Izifundazwe zaseNingizimu Afrika Ifulegi laseNingizimu Afrika
iFleyistataiGauteng • Nyakatho KapaNtshonalanga Kapa
KwaZulu-NatalMpumalanga KapaLimpopoMpumalangaNyakatho-Ntshonalanga