IMahikeng

Mayelana Wikipedia

IMahikeng yidolobha eliseNyakatho-Ntshonalanga, eNingizimu Afrika. Lelidolobha liyisiqongo seNyakatho-Ntshonalanga.[1]

IMahikeng

Imakethe yaseMahikeng
Izwe INingizimu Afrika
Isifundazwe INyakatho-Ntshonalanga
Isifunda Ngaka Modiri Molema
Umasipala Mahikeng
Ubukhulu bendawo 24.57 km²
Inani labantu (ngo-2011) 15,117[2]
Izilimi[2]
Izinhlanga[2]
Iwebhusayithi http://www.mahikeng.gov.za/

Umlando[hlela | Hlela umthombo]

IMahikeng yasungulwa ngonyaka ka-1852, isungulwa ngu-Molema Tawana owazalelwa eKhunwana. UTawana wayeyindodana ya Kgosi Tawana wohlanga lama-Tshidi Barolong. Ngokuhamba kwesikhathi umfowabo ka Tawana uMontshiwa waba yi-Nkosi. Ngenkathi uhlanga lama-Tshidi Barolong lusahlala eThaba Nchu, ngesikhathi saMfecane, uTawana waphendulwa ngokokholo waba ngu-Mkhrestu ngama-Wesleyan. Indodana ya-Tawana, uSilas Molema wafunda e-Healdtown College, waphinda wasiza umshana wakhe uSebopioa Molema ukuze afike eMelika ngonyaka ka-1904 khona ezokwazi uSebopioa ukuthi afundele i-Law eWilberforce, Ohio.

UTawana wayengumuntu okholelwa kakhulu kwi-mfundo yaphesheya, lokhu kukhonjiswa ukufunda kwakhe eHeadltown; ngokuhamba kwesikhathi uTawana wavula isikole evulela abantu bakhe. UTawana washona ngo-1882, indodana yakhe uSilas waba ngu-Dokotela nombhali womlando wohlanga lwakhe. Uhlanga lwa-Tawana lwaqamba indawo ababehlala kuyona nge "Mahikeng", igama lesiTswana elisho "Indawo enamatshe". Ngokuhamba kwesikhathi, iMahikeng amaNgisi ayibiza nge "Mafeking".

Ukuhlaselwa kwe-Mahikeng[hlela | Hlela umthombo]

Ngesikhathi se-mpi yesibili yamaBhunu, iMahikeng yahlaselwa ngamabhunu ngonyaka ka-1899. Ukuhlaselwa nokunqotshwa kwe-Mahikeng okwakuholwa ngu-Robert Baden-Powell kwathatha izinsuku ezingama-217 kusukela ku-Mfumfu wa-1899 kuya ku-Nhlaba wa-1900. Ngo Mandulo wa-1904, uLord Roberts waveza isithombe esasinamagama abantu abashona bezama ukuvikela iMahikeng ngenkathi ihlaselwa. Abantu abashona sebebonke babengama-212, kwalima abangama-600. AmaBhunu ashonelwa ngabantu abaningi ngenkathi kuhlaselwa iMahikeng.

Isiqongo seNyakatho-Ntshonalanga[hlela | Hlela umthombo]

Ngonyaka ka-1994, iMahikeng yenziwa isiqongo sesifundazwe seNyakatho-Ntshonalanga ibizwa nge "Mafikeng". Ngo-Nhlolanja wa-2010, uLulu Xingwana owayengu-Minister we Arts and Culture washintsha igama elithi "Mafikeng" laphindela kuleli elalibizwa ngalo "iMahikeng".

Igama[hlela | Hlela umthombo]

Igama elithi "Mahikeng" lichaza "Indawo enamatshe" ngolwimi lwesiTswana, kodwa lelidolobha libizwa nge "Mafikeng" ngolwimi lwesigodi sabantu base Mmabatho.

Imfundo[hlela | Hlela umthombo]

Inyuvesi[hlela | Hlela umthombo]

  • North-West University

Imithombo[hlela | Hlela umthombo]

  1. "Mafikeng — SA history". sahistory.org.za. Kulandwe ngo-Mandulo 7, 2020.
  2. 2.0 2.1 2.2 Census 2011: Census in brief (PDF). Pretoria: Statistics South Africa. 2012. ISBN 9780621413885.