Ukuhlonipha (umuzwa)

Mayelana Wikipedia

Ukuhlonipha (/ˈrɛvərəns/) "umuzwa noma isimo sengqondo senhlonipho ejulile esinokwesaba; ukuhlonishwa".[1] Igama elithi "ukuhlonipha" osukwini lwanamuhla livame ukusetshenziswa ebuhlotsheni nenkolo.Lokhu kungenxa yokuthi inkolo ivame ukukhuthaza imizwelo ngokuqaphela unkulunkulu, amandla angaphezu kwawemvelo, nokungachazeki.Ukuhlonipha kuhilela ukuzithoba komuntu siqu ekuqapheleni ngenhlonipho okuthile okubonakala kukhulu kunomuntu. Ngakho-ke inkolo ngokuvamile iyindawo lapho kuhlonishwa khona.

Kodwa-ke, ngokufana nokwesaba, ukuhlonipha kungumzwelo ngokwawo, futhi kungazwakala ngaphandle kwendawo yenkolo.[2]Ngenkathi ukwesaba kungabonakala ngokuthi "ukuzwela okukhulu kobukhulu," ukuhlonipha kubonakala kakhulu njengokuvuma ukusabela okungokoqobo kokuthile okuhle kakhulu ngendlela yomuntu siqu (yokuziphatha noma engokomoya), kodwa ngaphezu kwakhe" USolomoni uchaza ukwesaba njengokungenzi lutho, kodwa ukuhlonipha njengokusebenza, ephawula ukuthi umuzwa wokwesaba (okungukuthi, ukumangala) kusho ukukhubazeka, kanti imizwa yokuhlonipha ihlotshaniswa kakhulu nokuzibandakanya okusebenzayo kanye nomthwalo wemfanelo kulokho umuntu akuhloniphayo.[3][4] Imvelo, isayensi, izincwadi, ifilosofi, izazi zefilosofi ezinkulu, abaholi, abaculi, ubuciko, umculo, ukuhlakanipha, nobuhle ngamunye kungasebenza njengesikhuthazo nokugxila kokuhlonipha.

Inkolo nomculo[hlela | Hlela umthombo]

Isihloko sikaDavid Pugmire, "The Secular Reception of Religious Music" sihlola okuhlangenwe nakho okuyingqayizivele kokuhlonipha ngomculo.Ikakhulukazi ubheka ukuthi umculo wenkolo unekhono kanjani lokugxilisa imizwelo yokuhlonipha, ukwesaba, ukumangala, nokuhlonishwa kubantu bezwe abantula umongo wokuqonda ngokugcwele okudlulayo ngenkolo."Umculo ongcwele ubonakala unamandla amangalisayo phezu kwabangakholwa hhayi nje ukubasheshisa noma ukubathokozisa njengomunye umculo, kodwa futhi nokubenza, njengoba kuncane okunye okungakwenza, ngalokho okungabizwa ngokuthi imizwa yokuzinikela. "Ngisho noma kunjalo, uPugmire uthi i-secularist ayikwazi ukuqonda ngokugcwele isimo sobuciko obungcwele kufaka phakathi umculo ongcwele."Ukuveza kwayo okungangabazeki kungamholela kakhulu ekufinyeleleni kwemizwa, hhayi emizweni ngomqondo ophelele, okungukuthi, imizwelo enezinto ezifanele ezisekelwa izahlulelo ezifanele. "[5]

U-Albert Schweitzer[hlela | Hlela umthombo]

U-Albert Schweitzer, owazuza uMklomelo Wokuthula KaNobel futhi ophethe iziqu ezine ze-PhD, wafuna iminyaka eminingi isisekelo sombono omusha wezwe.Ngolunye usuku, ngenkathi esesikebheni emfuleni eGabon, wamshaya ngamandla amakhulu nangokucaca: "Ukuhlonipha impilo" (NgesiJalimane: Ehrfurcht vor dem Leben).

Ukwethuka[hlela | Hlela umthombo]

Ucwaningo olunzulu lukaKeltner noHaidt ngokwesaba lugxile ekubalulekeni kobukhulu nokuhlala ekubhekaneni nokwesaba. "Ubukhulu bubhekisela kunoma yini ebonwa njengenkulu kakhulu kunomuntu uqobo. "Indawo yokuhlala ibhekisela "Enqubweni yokulungisa izakhiwo zengqondo ezingakwazi ukufanisa okuhlangenwe nakho okusha".[6]Ucwaningo lwabo ngokwesaba, okuyingxenye yokuhlonipha, nokuthi kubonwa kanjani ngezindlela zokuziphatha, ezingokomoya, nezobuhle, lukhanyisa ukuqonda okukhulu kokuhlonipha.Ucwaningo lwabo lubuye luqukethe isifinyezo esiphelele salokho okuye "Kubhalwe ngokwesaba enkolweni, ifilosofi, ezenhlalo, kanye ne-psychology" kanye nokungeza kwabo "Izimo ezihlobene njengokuncoma, ukuphakanyiswa, kanye nokuhlangenwe nakho kwe-epiphanic".[6]

U-Haidt (2000) uphawula ukuthi kusukela uMaslow (1964) afunda izinguquko okuhlangenwe nakho okungaletha kubunjalo babantu nasezimpilweni zabo zokuziphatha nezingokomoya, ucwaningo oluncane lwenziwe ukuhlola okuhlangenwe nakho okuphezulu nokuguqulwa kokuziphatha okuhlobene nemizwelo emihle yokuziphatha njengokubonga, ukuphakanyiswa, ukwesaba, ukunconywa, nokuhlonipha.[7][8]Umsebenzi kaHaidt kulezi zindawo uphakamisa ukuthi imizwa enamandla yokuhlonipha ingahlotshaniswa nokuhlangenwe nakho okuphezulu okuhambisana nokuguqulwa kokuziphatha, lapho, "Izikhathi ezinamandla zokuphakama ngezinye izikhathi zibonakala zicindezela inkinobho yengqondo 'yokubuyisela kabusha,' zisusa imizwa yokugxeka futhi ziyifake esikhundleni semizwa yethemba, uthando, nethemba, kanye nomuzwa wokuphefumulelwa kokuziphatha. "[9]

Ubuciko nokufa[hlela | Hlela umthombo]

Abaculi abakhulu ekudalweni kobuciko babo ngezinye izikhathi banikeza ifomu eliqondile ezinkolelweni ezithathwe emasikweni, amagugu, kanye nobunikazi beqembu obunikeza incazelo nenhloso yokuba khona.Ngaphezu kwalokho, ukuhlonipha imidwebo eveza lezi zici eziyinhloko zamasiko kunganikeza indlela yokunciphisa ukukhathazeka okukhona okulandela izikhumbuzo zokungagwenywa kokufa kwabantu.[10]Kuwo wonke umlando, amasiko aye ahlonipha ubuciko njenge "forum yokumela phakathi okuhlala njalo labo bantu abaphakanyiswe njengezifanekiselo zobuhle nokubaluleka okuhlala njalo. "[11]

I-Transpersonality[hlela | Hlela umthombo]

UThomas noSchlutsmeyer ku, "Indawo ye-Aesthetic ku-Experiential Personal Construct Psychology," babheka ukuhlonishwa ngokusebenzisa i-lens ye-experiential personal construct psychology (EPCP). ULeitner & Pfenninger, ngo-1994, bacabanga ngalolu hlobo lwe-psychology ku-"Sociality and optimal functioning." Ngaphansi kwalesi sambulela se-psychology, "Ukuhlonipha okuzwakalayo ekuxhumaneni okunenjongo phakathi kwabantu kungenye yokuqala ekuthuthukiseni umuzwa omkhulu wokuxhumeka nezwe kanye nabanye abaningi (abantu nabangewona abantu) kuwo. "Lokhu kubizwa ngokuthi ukuhlonishwa komuntu siqu. UThomas noSchlutsmeyer benza icala lokuhlonipha ekwelapheni: "Kwi-EPCP, ukuhlonipha, njengoba sishilo ngaphambili, kungumgomo wokwelashwa, uphawu lokusebenza kahle. "[12]Umelaphi kufanele ahloniphe isiguli futhi isiguli kufanele sifunde ukuhlonipha abanye kanye naso ukuze ukwelashwa kuphumelele.

Izingcaphuno[hlela | Hlela umthombo]

  • "Ngaphezu kwazo zonke izinto, nizikhulani." UPythagoras [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Abazali mabangadluliseli izingane zabo ingcebo, kodwa umoya wokuhlonipha." Plato [This quote needs a citation]
  • "Siyazi ukuhlonipha kuqala nomaphi lapho sikhona ngempela ekhaya." Paul Woodruff [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Ukuhlonipha akufi nabantu abafayo, futhi akubhubhi noma bayaphila noma bayafa." Sophocles [This quote needs a citation]
  • "Lowo ozoba nendodana yakhe amhloniphe futhi imiyalo yakhe kumele ibe nenhlonipho enkulu ngendodana yakhe. " John Locke [This quote needs a citation]
  • "Ukuhlonipha Ukubaluleka Komuntu, ukufuna ngokuzinikela nokuzikhuthaza, ukuqhubekela phambili okuqotho nokulalela: lokhu, ngithi, kungumphumela kanye nengqikithi yazo zonke "izinkolo" zangempela, futhi kwaba njalo futhi kuyoba njalo. " Thomas Carlyle [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Kuleli zwe kunento eyodwa efana nonkulunkulu, ingqikithi yakho konke okwakukhona noma okuyoke kube njengonkulunkulu kuleli zwe: ukuhlonishwa okwenziwa ku-Human Worth yizinhliziyo zabantu. " Thomas Carlyle [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Ngiyalithanda futhi ngiyamhlonipha iZwi, umphathi womoya, ithuluzi kanye nekhuba elikhazimulayo lentuthuko." Thomas Mann [This quote needs a citation]
  • "Phishekela indlela ethile, kungakhathaliseki ukuthi incane kangakanani futhi igobile, lapho ungahamba khona ngothando nangenhlonipho. " UHenry David Thoreau [Lesi sicaphuno sidinga ukucashunwa]
  • Ngokuhlonipha impilo, singena ebuhlotsheni obungokomoya nezwe. Ngokuhlonipha impilo siba sihle, sijulile, futhi siphila. " Albert Schweitzer [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Ukubonga kunikeza inhlonipho, kusivumela ukuba sihlangabezane nama-epiphanies nsuku zonke, lezo zikhathi zokwesaba ezidlulele ezishintsha unomphela indlela esibhekana ngayo nokuphila nezwe. " John Milton [This quote needs a citation]
  • "Ubani ozonquma ukuthi yini okufanele iyale inhlonipho yami - umakhelwane wami noma mina?. . Awukwazi ukuhlonipha into engayiyala. Uma ungakwenza lokho, ungagaya lokho ongakudlanga, futhi wenze ezinye izimangaliso futhi uthole idumela. Mark Twain, a Biography[13]
  • "Ukugcwala kolwazi ngaso sonke isikhathi kusho ukuqonda ukujula kokungazi kwethu; futhi lokho kuhlale kusiza ekuthobekeni nasekuhlonipheni." URobert Millikan [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Izimpande, noma izimiso ezivamile zokuziphatha komuntu zitholakala emizweni yokuziphatha efana nokuzwelana, ihlazo, inhlonipho, nokuhlonipha." Wing-Tsit Chan[14]
  • "UJuvenal wathi ukuhlonishwa okukhulu kakhulu kungenxa yabasha (14.47), eguqula ngamabomu isiko eliqondisa ukuhlonishwa phezulu. " Paul Woodruff [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • "Ukuhlonipha iqiniso kuholela ekuthobekeni lapho ubhekene nomsebenzi owesabekayo wokuthola okuthile okulungile" UPaul Woodruff [Lesi sicaphuno sidinga ukucashunwa]
  • "Ukuhlonipha ekilasini kudinga umuzwa wokwesaba lapho ubhekene neqiniso nokuqashelwa ngothisha nabafundi ngezindawo zabo ngokulandelana kokufunda." Paul Woodruff [Lesi sicaphuno sidinga ukucaphuna]
  • UTennyson, "usinikeze ukubonakaliswa okuhle kakhulu kokuhlonipha esinakho ngolimi lwesiNgisi, "In Memoriam".[15]

Izikhombo[hlela | Hlela umthombo]

Izixhumanisi zangaphandle[hlela | Hlela umthombo]

  1. Reverence | Define Reverence at Dictionary.com. (n.d.). Dictionary.com | Free Online Dictionary for English Definitions. Retrieved April 28, 2011, from http://dictionary.reference.com
  2. Gibbons, Kendyl (May 15, 2012). "Primal reverence". UU World (Unitarian Universalist Association of Congregations) XXVII No. 2 (Summer 2012). http://www.uuworld.org/ideas/articles/199598.shtml. Retrieved July 24, 2012. "Reverence is an organic human experience that requires no supernatural explanations.'" 
  3. Roberts, R. C. (2003). Emotions: An essay in aid of moral psychology. New York: Cambridge University Press. p. 268
  4. Solomon, R. C. (2002). Spirituality for the skeptic: The thoughtful love of life. New York: Oxford University Press
  5. Pugmire, D. (2006). The Secular Reception of Religious Music. Philosophy, 81(315), 65-79. Template:Doi
  6. 6.0 6.1 Keltner, D., & Haidt, J. (2003). Approaching awe, a moral, spiritual, and aesthetic emotion. Cognition and Emotion, 17(2), 297-314. Template:Doi
  7. Haidt, J. (2000). The positive emotion of elevation. Prevention and Treatment, 3 Article 3. p 287. Available online at: http://journals.apa.org/prevention/volume3/pre0030003c.html
  8. Maslow, A. H. (1964). Religions, values, and peak-experiences, . Columbus: Ohio State University Press
  9. Haidt, J. (2000), p 287
  10. Landau, M. J., Sullivan, D., & Solomon, S. (2010) On graves and graven images: A terror management analysis of the psychological functions of art. European Review of Social psychology, 21, 114-154
  11. Landau et al. (2010), p. 123
  12. Thomas, J. C., & Schlutsmeyer, M. W. (2004). A place for the aesthetic in experiential personal construct psychology. Journal of Constructivist Psychology, 17(4), 313-335. Template:Doi
  13. Mark Twain, a Biography http://ebooks.adelaide.edu.au/t/twain/mark/paine/ Archived 2013-05-26 at the Wayback Machine.
  14. Chan, W.-T. (1963). A source book in Chinese philosophy. Princeton NJ: Princeton University Press. p. 54
  15. Woodruff, P. (2001). Reverence : renewing a forgotten virtue . Oxford: Oxford University Press